Hugmynd að innköllun aflaheimilda

Ef menn vilja fara sáttarleiðina við innköllun aflaheimilda, má ljóst vera að bætur til útgerðanna verður að koma til. Flestir sem gera út í dag hafa keypt til sín aflaheimildir að öllu eða einhverju leiti. þeir fáu aðilar sem enn eiga upphaflega gjafakvótann verða ekki sigtaðir frá, þótt það sé ekkert réttlæti að þeir fái bætur.

En hvernig á að framkvæma innköllun kvótans? Strax eftir kosningar verði stofnaður auðlindasjóður. Sjóðurinn gefur út verðtryggð skuldabréf með ríkisábyrgð og hagstæðum vöxtum með mismunandi gjaldaga t.d. eftir 10, 15, 20 og jafnvel 25 ár, þannig að dreifingin á kostnaði við innköllun kvótans verði sem mest. Hver útgerð fengi slík bréf í hendur um leið og kvótinn væri afhendur auðlindasjóðnum. Slík bréf yrðu auðseljanleg vara fyrir útgerðina, hvort sem væri til að afhenda bönkum upp skuld eða selja þau á markaði. Ekki er ólíklegt að lífeyrissjóðirnir myndu kaupa þessi bréf, enda fjárfestingaþörf þeirra mikil um þessar mundir.

 Auðlindasjóðurinn myndi leigja út kvótann fyrir hluta af brúttóaflaverðmæti (t.d. 10-15%), sem fiskkaupandinn heldur eftir og skilar til sjóðsins. Útgerðin þyrfti ekki að fjármagna leiguna fyrirfram, og brottkast myndi minnka þar sem sama hlutfall er greitt hvort sem aflinn er verðmætur fiskur eða ekki. Sjóðurinn greiðir síðan skuldabréfin og til að létta honum greiðslubyrðina, þarf að dreifa gjalddögunum sem mest eins og áður greinir.

Til að auðvelda núverandi handhöfum kvótans áframhaldandi rekstur, yrðu þeir að hafa forgang á að leigja þann kvóta sem þeir lögðu inn. Þegar hægt verður að auka veiðar og heildarkvótinn stækkaður opnast fyrir nýliðun í útgerð, eins þegar þeir sem fyrir eru hætta.

Stefna verður að því í framtíðinni að dreifa kvótanum sem jafnast um landið.

En hversu hátt verð á að greiða fyrir kvótann? Enginn ástæða er að bæta hann að fullu, enda máttu þeir vita, sem braskað hafa, að kvótinn var áhættufjárfesting, sumir græða aðrir tapa. Jafnframt verður að líta svo á að hagnaðurinn hafi falist í veiðunum. Dýrasti fiskurinn yrði þorskurinn, eitt hundrað og þrjátíu þúsund tonn, engin ástæða til að bæta glaðningin frá fyrrverandi sjávarútvegsráðherra, og skerðingar fyrri ára töpuð fjárfesting, eins og um væri að ræða verðbréfabrask nýfrjálshyggjunar sálugu. Hvert tonn af þorskkvóta væri ríflega bætt með eitt hundrað þúsund krónum, sem myndi gera samtals þrettán milljarða, og aðrar tegundir þar af minna. Ábyrgð ríkissjóðs yrði óveruleg ef tekið er tillit til dreifingar á greiðslufresti skuldabréfanna, og þess að leigutekjur auðlindasjóðs færu í að greiða skuldina að miklu leiti. Fyrstu tíu eða jafnvel fimmtán árin safnar hann upp sjóði til að hefja greiðslur, ásamt því að greiða vexti árlega. Jafnframt yrðu  tekjur af öðrum auðlindum þjóðarinnar lagðar inn í auðlindasjóðinn og hann gerður öflugur tekjustofn fyrir ríki og sveitarfélög þegar hann hefur lokið við að greiða skuldir sínar, jafnvel fyrr. 

Þessi hugmynd sem að ofan greinir er ekki verri en hugmyndir um innköllun kvótans á tuttugu árum.Með henni gæti hugsanlega náðst sæmileg sátt, það er að segja ef handhafar kvótans í dag eru ekki ofur seldir græðkisvæðingunni sem varð til í þjófélaginu við heimildina á framsali kvótans á sínum tíma.

                                                                                     

 

 

 

Athugasemdir

[Bjarni Líndal Gestsson, 22.4.2009 kl. 11:12]

  Leiðrétting á útreikningi: Í stað 100 þúsund kr. á að standa ein milljón, og í stað 13 millj. á að standa 130 milljarðar. Þessar tölur eru ekki heilagar, heldur settar fram til að útskíra hvað ég á við. Endanlegt verðmat kvótans er svo annað mál.